جشن تولد

«جشنِ تولد: یک نمایش نامه، یک نقد» نمایش‌نامه‌ای از هارولد پینتر (۲۰۰۸-۱۹۳۰)، نمایش‌نویس انگلیسی برنده جایزه نوبل ادبیات به همراه نقدی از استیون اچ. گیل است. این اثر یکی از موفق‌ترین آثار پینتر است. با ورود دو مستأجر غریبه در خانه‌ای ساحلی، جشن تولد کوچکی تبدیل به کابوس می‌شود. این نمایش‌نامه درونمایه‌ای نمادین و طنز دارد که با عناصری از ابهام شخصیت و ابهام در زمان و مکان همراه است. از شخصیت‌های این نمایش‌نامه مردی شصت ساله است، که متصدی صندلی‌های یک استراحت‌گاه ساحلی در انگلستان است و همسر او، زن شصت ساله‌ی شلخته‌ای است، که «پانسیون‌شان» را اداره می‌کند. یک پیانیست سابق که مستأجر خانواده‌ی آن‌هاست و دختر کمابیش بیست‌ساله‌ای که همسایه‌شان است و همچنین یک یهودی پنجاه ساله و یک کشیش «تازه خلع لباس‌شده» نیز از شخصیت‌های این نمایش‌نامه هستند. جشن تولد نخستین بار در ۲۸ آوریل ۱۹۵۸ در آمفی‌تاتر هنرهای زیبای کمبریج به اجرا درآمد. جشن تولد نخستین بار در ایران در سال ۱۳۴۹، به‌وسیله‌ی گروه تئاتر پیشرو و به کارگردانی ابوالحسن ونده‌ور در تالار انجمن ایران و امریکا به اجرا در آمد. در بخشی از نمایش‌نامه می‌خوانیم: استنلی: این چیه؟ مگ: کادوِ توئه. استنلی: مگ. امروز روز تولد من نیست. مگ: خوبم هست. کادوتو باز کن. استنلی به بسته خیره می‌شود. آرام بلند می‌شود و بازش می‌کند و یک طبل بچگانه از آن بیرون می‌آورد. استنلی: [سرد] این که یه طبله. طبل بچه‌ها. باید بیندازمش دور گردنم؟ مگ نامطمئن نگاهش می‌کند. استنلی طبل را دور گردنش می‌اندازد. آرام با چوب‌ها بر طبل می‌کوبد. بعد دور میز می‌گردد و مارش می‌زند. مگ با رضایت نگاهش می‌کند. او که هنوز مارش منظمی می‌زند، یک بار دیگر دور میز می‌گردد. در نیمه‌راه ضربه‌ها نامنظم و بدونِ کنترل می‌شود. مگ بُهت‌زده است. استنلی به صندلی او می‌رسد و محکم به طبل می‌کوبد. اکنون حالت چهره‌اش و ضرباهنگ طبل وحشیانه و دیوانه‌وار شده است.