خواجه شمسالدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷ – ۷۹۲ ه. ق) یکی از سخنوران نامی جهان است.
بیستم مهرماه در ایران روز بزرگداشت حافظ است.
«از دولت حافظ»، تفسیری جامع از ۱۲ غزل حافظ، به کوشش محمد ابراهیم ضرابی (۱۳۳۷) تدوین شده است.
«از دولت حافظ»، در زمره متون تفسیری است که سعی دارد اشعار حافظ را به عنوان کلام عرفانی بازشناسی کند و دریابد که منظور خواجه از الفاظ و تعابیر و تشبیهات و کنایات و استعارات چه بوده و چه برداشتی میتوان از آن اشعار به دست داد که سازگار با احوال شخصیتی و دوره تاریخی شاعر باشد.
نویسنده درباره نوع نگاهش به ۱۲ غزل ابتدایی دیوان حافظ و شیوه کارش مینویسد:« شیوه تفسیر در این اثر به این ترتیب است که از فهم ظاهر عبارات به باطن معنا نفوذ میکند و حافظی دیگر را مطرح میکند؛ حافظی با صبغه عرفانی و دریافتهای ملکوتی. از این جهت بیشتر توجه ما به محتوای عمیق غزل از این زاویه است یعنی از بعد عرفانی و شناخت حقانی عبارات و ترکیبات».
شیوه نویسنده در تفسیر این ۱۲ بیت چنین است که ابتدا یک بیت از غزل را میآورد و در ادامه به ترتیب، «معانی و مفاهیم و مضامین» آن را شرح میدهد و در نهایت «معنای کلی بیت» را توضیح میدهد.
برای مثال درباره معنای
الا یا ایهاالساقی ادر کاسا و ناولها / که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها
آورده است:
« ای محبوبی که با تجلیات خود، نه تنها عاشقانت، بلکه همه پدیدههای عالم را مست جمال خود کردهای! جلوهای بر عاشقانت بنما و جرعهای دیگر از شراب روحانی معرفتت در قلب ما بریز و ...».