«آتوسا» رمانی تاریخی از هلن افشار (۱۳۵۵)، نویسنده ایرانی پیرامون زندگی و روزگار آتوسا، دختر کورش بزرگ، بنیادگذار پادشاهی هخامنشیان.
نویسنده می‌کوشد در قالب داستان، زندگی این شاهزاده ایرانی و روزگار هخامنشیان را به تصویر بکشد.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«کوشش کرده بود تا در پس پرده‌ی تالار چنان نهان گردد که واژه‌ای از سخنان انجمن بزرگان را از دست ندهد. او می‌دانست شکوه و شکیبایی، از ویژگی‌های برجسته‌ی یک بانوی جوان است. با این همه، کودک درونش به این سادگی‌ها رهایش نمی‌کرد. شب گذشته، پس از پایان جشن، پیک‌های ویژه پیام ناگواری از استان‌های خاوری آوردند.
سکاها چند بار پیاپی به شهرهای مرزی یورش برده و پس از کشتار و چپاول، خانه‌ها را به آتش کشیده بودند. آتوسا نوای آشنای ویدرنه را شنید که می‌گفت:
ـ در کرانه‌های باختری می‌دانیم با چه کسانی روبرو هستیم. مرزهایشان و فرماندارانشان آشکار است. پایتختی دارند که با پیروزی بر آن، شهرهای دیگر نیز سر به فرمانبرداری می‌برند. در خاور با گروه‌های چادرنشین روبرو هستیم که نه هنر و پیشه‌ای می‌دانند و نه تن به کشاورزی می‌‌دهند. هر زمان که نیازمند می‌شوند به مرزهای ما دست‌درازی کرده، مردم بی‌گناه را می‌کشند و دست‌رنجشان را می‌برند. پایتخت ندارند تا با گرفتن آن به این درگیری‌ها پایان دهیم. همسایگان خاوری، هم چون زخمی کهنه، نه ما را از بین می‌برند و نه آرام می‌نشیند. از زمانی که پدران ما به یاد دارند، با تورانیان جنگیده‌اند. امروز ما با آنها می‌جنگیم و می‌پندارم، پسران ما هم باید با آنها بجنگند.»
