"اولین قیام مقدس ملی در جنگ جهانی بین المللی اول" مجموعۀ خاطرات دو تن از رجال مشهور تاریخ معاصرایران، حسین سمیعی (ادیب السلطنه) و امان الله خان اردلان (حاج عزالممالک) است که به سال ۱۳۳۲ شمسی منتشر گردید. اطلاعات مستند موجود در این خاطرات، شرایط بحرانی حکومت قاجار متأثر از نفوذ و دخالت دولت های متفق در آغاز جنگ جهانی اول را باز می نمایاند، که با وجود اعلام بی طرفی ایران، وقعی به تصمیمات مجلس شورای ملی ننهادند و با اشغال این مرز و بوم، درصدد نیل به مقاصد خود بودند. چنان که شرح مفصل این دوران در متن کتاب آمده، تا آن جا پیش رفتند که با خروج احمد شاه از تهران به قصد دور ماندن از دخالت دولت های مزبور مخالفت نمودند و این درحالی صورت گرفت که کمی پیش تر و با مطلع شدن نمایندگان مجلس از تصمیم شاه، خودشان زودتر دست به کار شده و پایتخت را ترک کردند. با رسیدن خبر انصراف شاه از ترک تهران، از آن جا که به دستور رئیس مجلس حکم به تعطیلی مجلس داده شده بود، دیگر به محل خدمت خود باز نگشتند که این موضوعی است که آقایان حسین سمیعی و امان الله خان اردلان، به تفصیل بدان پرداخته اند...
