خروس سحر

عبدالحسین نوشین (1350-1284)، نمایشنامه‌نویس، مترجم و کارگردان ایرانی تئاتر است. این کتاب دربردارنده دو نمایشنامه به نام‌های «تأثیر زن وظیفه‌شناس در اجتماع» و «خروس سحر» است. در بخشی از پیشگفتار این کتاب درباره این دو نمایشنامه می‌خوانیم: «تأثیر زن وظیفه‌شناس» متعلق به ادبیات سوزناک و سودایی ــ و در عین حال پرمشتری ــ و رمانتیک بود که محتوی و مضمون آن از کانون حوادث و افکار سیاسی فاصله زیادی داشت. اعتراض مقبول به عناصر «بی‌اخلاق» و «ناپاک» و «بی‌غیرت» طبقه متوسط ــ به‌عنوان بخشی از واکنش طغیان‌آمیز رمانتیک‌ها در ادبیات ــ درون‌مایه اصلی این نمایش‌نامه را تشکیل می‌دهد. اعتراض نوشین در متن این نمایش‌نامه بر ضد اجتماع، دست بالا، خصلتی کاملاً اخلاقی دارد، و بیانیه‌ای گلایه‌آمیز علیه قدرت پول و تأثیر تباه‌کننده آن، و در نفی عیاشی، بیکارگی، رفتار غیرمسؤولانه نسبت به همسر و فرزند و طرد دوستان ناباب است. وارستگی، عشق ناب، فداکاری و پاکیزگی اخلاق آن خصایص پسندیده‌ای است که در «تأثیر زن وظیفه‌شناس» ستایش و تجلیل می‌شوند. «خـروس سـحر» ــ به‌خلاف «تأثیـر زن وظیفـه‌شـناس» ــ نمایش‌نامه‌ای اجتماعی و کارگری است، که در سال‌های اوج فعالیت‌های حزبی نوشین نوشته شد. روایت است که نوشین «خروس سحر» را تحت‌تأثیر نمایش‌نامه «دشمنان» (ماکسیم گورکی) نوشته بود، که در همان روزها توسط کریم کشاورز ترجمه شده، و اول بار در مجله «پیام نو» و سپس همزمان با «خروس سحر»، به شکل مستقل، انتشار یافته بود. «خروس سـحر» ــ در مقایسه با «تأثیر زن وظیفه‌‌شناس» ــ شخصیت‌ها، گفت‌وگوها و ساختار دراماتیک پرداخته‌تری دارد؛ اما با وجود آن‌که نوشین و همکارانش، دست‌کم یک بار به تمرین دقیق آن پرداخته بودند، هیچ‌گاه روی صحنه برده نشد.»